Onderzoekend leren

Hoe zit de wiskundige ruimtefiguur BALK in elkaar? Dat kan de docent natuurlijk helemaal uittekenen op het bord, en erbij vertellen hoeveel  hoekpunten er zijn, welke lengtes de ribben hebben. Maar het is leuker om dit zelf te ontdekken, daarbij je eigen fouten te maken en te corrigeren.

Rond dit thema komen de rietjes en pijpenragers weer tevoorschijn en maken de leerlingen zelf een draadfiguur van de balk. Mooi om te zien hoeveel verschillende aanpakken en leerstijlen er zijn. De ene leerling denkt eerst, legt de materialen overzichtelijk neer; anderen beginnen zonder plan, en lopen daardoor soms vast. Belangrijk lesonderdeel is dan de reflectie, samen bespreken hoe je een opdracht aanpakt.

met langere rietjes is het bouwen van een kubus nog leuker

 

 

TIP: De verbindingsstukjes maak je door een stuk pijpenrager dubbel te vouwen,

en dan de twee uiteinden halverwege om te vouwen.

Schrijvend Rekenen

Gisteren was ik naar een conferentie over dyscalculie en hulp aan zwakke rekenaars. Het was de reis en de tijdsinvestering méér dan waard. Ik kreeg veel tips over leermiddelen en didaktiek.

Ook de leertechnieken die bij Rekenen worden aangeleerd kwamen aan de orde. Daarbij introduceerde Cathe Notten de term denkpapier in plaats van kladpapier. Een betere benaming, omdat de waarde van het opschrijven van tussenstappen groot is. Zo laat je zien hóe je denkt en rekent; die informatie kan voor de docent nuttig zijn. Rekenen is meestal een meer-stappen-plan. Bij proefwerken van andere vakken krijg je vaak ook punten voor de tussenstappen (en minder punten als je ze overslaat...).

Het allerbelangrijkste voor zwakke rekenaars zijn docenten die onvermoeibaar uitleggen, op het passende niveau; docenten die Rekenen leuk en belangrijk vinden. Ik bof, op mijn school werken er daar een aantal van!

Stokpaardje heeft een naam.

Ik heb af en toe het gevoel dat Leren Leren vooral een stokpaardje van mij persoonlijk is. Maar ik heb er dankzij links op facebook een historische naam voor gevonden. Comenius bedacht al in de 17e eeuw de naam Mathetiek. Naast didaktiek en pedagogiek kan de mathetiek een grotere rol gaan vervullen in het onderwijs.

 

Soms heb je zo'n opsteker eventjes nodig; ik blijf zoeken naar werkvormen en hulpmiddelen die het leren kunnen versterken. Schrijvend leren blijft hoog op mijn lijstje staan, of knippen en plakken, maar zingend leren mag ook....
kijk maar op youtube:  Order of Operations - Colin Dodd

Wiskunde in december

In de maand december kennen mijn wiskundelessen veel doe-activiteiten. In de eerste week aangepaste Sinterklaassommen, en een pepernoten-carrousel; daarna komt de origami om de hoek kijken. Leren door doen, kun je het noemen. Of hart & hoofd & handen. Ik ben vandaag even mijn werk- annex knutselkamer ingedoken en heb gevonden wat ik zocht: voorbeelden, materiaal en de wenskubus.

Op internet zijn heel veel geweldig leuke ideeën te vinden; met de juist zoektermen vliegen de stoomboten of schoenen je om de oren. De knutselnieuwsbrief van Meester Wim gebruik ik ook vaak. Daar komt de ster op de foto vandaan. Vraag: hoeveel graden zijn de hoeken van de puntjes?
Een mooie schatkamer vind ik Pinterest; voor school-ideeën, foto's van lekkere hapjes en andere creatieve onderwerpen kun je daar altijd terecht. Deze site is bijna verslavend...

Tien Tips

Maak een Bewijs van Leren, zeg ik heel vaak tegen mijn leerlingen. En met wat voorbeelden weten ze precies wat ik bedoel: haal de kern uit de stof, en verwerk die schrijvend en tekenend.
Ditmaal zijn het de volgeschreven handen. De oplettende lezers (Rebekka bijv.) kunnen zien welke tip ik misschien iets te vaak heb herhaald....


nog 40!!!

 

 



Nieuwe start in de brugklas

De brugklassers weten het nog niet... De komende week ga ik beginnen om hen schrijvend leren bij te brengen. Bij het eerste hoofdstuk doen we dat nog gezamenlijk; later moet het een goede gewoonte worden. Niet leren met je handen in je zak, maar actief de woorden en begrippen opschrijven, tekeningetjes maken waardoor je het geleerde betere onthoudt, mindmappen, enz.

Voor het eerste S.O. en het proefwerk dat erna komt, gaan we er meteen serieus mee aan de slag. Totdat alle vormen een keertje zijn langsgekomen. Daarna kan elke leerling op de technieken terugvallen. Wie terugbladert in dit blog vindt er aardig wat op een rijtje...

Voor het eerste hoofdstuk is kennen & kunnen het meest geschikt.
Daarbij maak je twee lijstjes naast elkaar van de begrippen die je moet kennen en de vaardigheden die je moet kunnen. Overzichtelijk naast elkaar, en met leuke illustraties.
Aan het eind van de week komt de mooiste hier in beeld:

.....

Schrijven verleerd?

Na een aantal weken vakantie ontdek ik dat mijn handen het schrijven een beetje verleerd zijn. Klopt, er viel veel minder te schrijven voor school en de sociale schrijfsels gaan steeds vaker per mail, facebook of sms.  We hebben wel een grote stapel vakantiekaarten verstuurd; omdat het zo leuk is om een kaartje te ontvangen. Inmiddels schrijf (en tik) ik weer volop.

Nu de school is begonnen kan ik me al helemaal erop verheugen vier nieuwe brugklassen te gaan inwijden in het schrijvend leren. Direct bij hoofdstuk 1 gaan we van start met de eerste manier om een hoofdstuk samen te vatten. Elk bewijs van leren  wordt bewaard in een hechtmapje.

Speciale aandacht ook voor het waarom van schrijvend leren; de belangrijkste reden om zelf te schrijven is dat je daardoor beter onthoudt. Dat werkt goed bij het maken van aantekeningen, en is nuttig bij het noteren van huiswerk in de agenda. Opschrijven, ordenen, plannen, onthouden hangen allemaal samen.

Op http://nl.pinterest.com  heb ik weer frisse nieuwe ideetjes voor schrijvend leren opgedaan, zoals een uit één A4 gevouwen boekje, sommengedichten of poster met wiskunde-taal.
De projectjes van vorig schooljaar kunnen opnieuw gedaan, zoals het coördinaten bord.

Luisteren

Vandaag een eerbetoon aan een oud- collega die ik bewonder, Daan Overbeek.
Gisteren is hij begraven; hij is 63 jaar geworden. In juni bracht hij zijn laatse mentorklas door het examen. Het stokje heeft hij gelukkig kunnen overdragen aan een jonge collega die de volgende generatie leerlingen Bouwtechniek gaat begeleiden.

We hebben als HVC- collega's veel van Daan kunnen leren. Zijn grootste talent was luisteren. Voor leerlingen is dat een belangrijke vaardigheid; die ze vooral leren als ze een goed voorbeeld krijgen. Daan luisterde met zijn hart, en gaf aan leerlingen, collega's, kinderen en kleinkinderen dan precies dat stukje van zichzelf dat ze nodig hadden; onvermoeibaar. Hij had de gave talenten te ontdekken in mensen, en moedigde hen aan het goede spoor te kiezen.

Via muziek heeft hij een paar boodschappen aan ons nagelaten:
van Cat Stevens: Father and Son
en van Crosby, Stills, Nash & Young: Teach your children.
Die bevatten de dringende opdracht om heel goed voor kinderen te zorgen.

Ik vind het nog moeilijk om over Daan in de verleden tijd te praten. Hij is en blijft een voorbeeld.

In de vakantie leer je ongemerkt

De statistieken van dit blog dalen naar 0 bezoekers per dag; logisch, want het is vakantie in alle delen van het land. Maar ik blijf juf, ook in de vakantie. En ik heb een paar voorbeelden van wat de vakantie je kan opleveren op het gebied van leren... als je ervoor open staat.

Niet rekenen in de zomermaanden heeft een zon- en een schaduwkant. Voor leerlingen die naar de brugklas gaan is de periode van niet-rekenen eigenlijk te lang. Zij moeten weer flink bijspijkeren als de school begint. Ze hebben dan vaak tien weken niet gerekend; hooguit een beetje met geld.
En misschien met Yahtzee, dat is trouwens een mooie oefening in cijferend rekenen. Er zijn meer spelletjes waarbij je spelenderwijs nog wat rekent: dart, kaarten, scrabble. En sudoku's scherpen de geest.
Persoonlijk vind ik het wel lekker om niet te veel te rekenen wat vakantie-activiteiten kosten, maar onbezorgd te genieten.

Je kennis van Frans, Duits en Engels kan in de zomer worden toegepast, en verbeterd. Misschien zelfs een andere taal. Mij is het niet gelukt het Zweeds onder de knie te krijgen; dat is een lastige taal.

De natuur spijkert - als je daar voor open staat - je kennis van bloemen, vogels en vlinders bij.

Elke reis kan Aardrijkskunde zijn. Als je in plaats van navigatie-apparatuur kaart leest word je er wijzer van. Hoogtelijnen betekenen klimmen of dalen, de ligging van steden is vaak strategisch en je vindt door zijwegen in te slaan de mooiste plekjes. De Geschiedenis ligt voor het oprapen in steden, kerken en musea.

De grootste winst op gebied van leren valt te behalen als je in de vakantie veel kunt lezen. Je hebt meer tijd en meer rust, en de vrijheid om te lezen wat je zelf wilt. Elk boek is een trede in je ontwikkeling.

Maak het verschil!

"Hoe sta je er voor? Ga je over met allemaal voldoendes, of zijn er nog tegenvallers?

Zorg dat je zelf goed weet wat je gemiddelden zijn; en vervolgens zul je ook je ouders moeten vertellen wat er eind volgende week voor rapport aankomt."

Ik hoor mezelf praten, dezelfde tekst herhalend. Dat is nu eenmaal de rol van de mentor.

Je kop in het zand steken helpt niet; leerlingen kunnen beter nog een eindspurt of een inhaalslag proberen te maken.

"Is alles ingeleverd, of slingert er nog een werkstuk rond? Maak dat in orde of vraag wat je nog kunt doen om de schade te beperken."

O, o, wat een gepreek toch weer. Gelukkig wordt er meestal geluisterd. Een uurtje extra leren of een mapje met een goed werkstuk kunnen wonderen doen, en zelfs een heel extra jaar school besparen. Wat nog beter werkt is een buitenstaander - familielid of iemand op het werk - die uit eigen ervaring spreekt en eens even de zaken samen op een rijtje zet.

M'n ouders hebben mij ooit uit de opstel-stress getrokken. Om tien uur 's avonds had ik m'n zoveelste versie verscheurd en helemaal niets meer om in te leveren. Ze namen me mee, een blokje om, en lieten me toen pas weer verder werken. Ze maakten het verschil.

Beter onthouden door ... schrijven

Het voelt fijn om af en toe bevestigd te krijgen dat je op het goede spoor zit.
Ik geloof in SCHRIJVEND LEREN, in actief met leerstof aan de slag gaan.
Leerlingen stimuleer ik volop om voor wiskunde en andere vakken te oefenen én te leren.

Er is nu onderzoek waaruit blijkt dat schrijven een positief effect heeft op onthouden.
De Volkskrant publiceerde deze week onder de kop Wie schrijft, onthoudt beter een artikel uit The New York Times met die strekking.

Dus: blijven schrijven!

Waarom/ waarvoor moet ik dat leren?

Of het nu om spellingsregels, topografie of Pythagoras gaat. Leerlingen komen bij hun docenten met de terechte vraag: "waarom moet ik dat leren?" 

Sinds de jaren negentig hebben uitgevers daar in de schoolboeken antwoord op; veel opdrachten hebben een context uit het dagelijks leven of beroepspraktijk. En in de lessen komen natuurlijk toepassingen voorbij. Toch is het zinvol dat je als leerling ook zelf op zoek gaat naar het waarom van de leerstof. Kijk goed om je heen en vraag ook eens aan familieleden welke schoolkennis en vaardigheden zij in hun werk gebruiken.

Dan kun je bij het maken van het Kennen-  & Kunnen lijstje een derde kolom toevoegen:

Toepassen! Het helpt je vast bij het onthouden van de leerstof als je weet waarom je die leert.

Scholieren en studenten, verspil geen tijd aan...

Beste scholieren en studenten,

Verspil geen tijd...
aan gedoe met je ouders
aan uitstellen van klussen
aan roddelen, bellen, sms-sen, appen
aan smoezen verzinnen
aan tobben
aan examenstress
aan doelloos hangen boven je schoolwerk.
Ga actief leren, en maak je werk af!

Dan komt er tijd vrij voor:
* slapen of niets doen
* creativiteit
* dansen en bewegen
of om lekker naar buiten gaan.

Wees slim, gebruik ezelsbruggetjes

Je kunt veel steun hebben aan ezelsbruggetjes. En meestal hoef je ze niet eens zelf te verzinnen.
Om het rijtje km hm dam m dm cm mm te onthouden gebruik je de malle zin:
kan het dametje met de centimeter meten. Succes verzekerd.

En collega wiskunde leerde mij ooit een manier om te onthouden welke coordinaat horizontaal gaat en welke verticaal. Hij deed dat door een tafel in de verte aan te wijzen en te vragen: hoe kom ik bovenop die tafel??? Antwoord: eerst lopen, dan klimmen. Daar is het ezelsbruggetje! Bij (5,3) hoort dus 5 lopen en 3 klimmen in het assenstelsel.

Bij Aardrijkskunde leer je de volgorde van de Waddeneilanden met de afkorting TV-tas:
Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. Één dingetje moet je dan wel zelf onthouden: begin met Texel.

'T KOFSCHIP helpt je onthouden welke werkwoorden in de verleden tijd en voltooid deelwoord een t krijgen.

Vraag: welk ezelsbruggetje heb jij geleerd voor      Noord - Oost - Zuid - West?

SCHRIJVEN HOEFT NIET ALTIJD

Samen met een brugklas is dit QUIZBORD gemaakt.

Het is een gewoon prikbord. Er past een minitoets van 7 vragen op, vastgeprikt met hoge punaises.
De juiste verbindingen tussen vraag en antwoord worden door elastiekjes gelegd.
Het is vooral leerzaam om leerlingen zelf de vragen en antwoorden te laten bedenken, en elkaar te laten overhoren. Op een tablet of smartboard kun je dit soort quizzen ook maken, maar dan mis je het lopen en per ongeluk laten wegschieten van een elastiekje....

Maak voor elkaar een quiz

Soms ben je in de klas of thuis met iemand samen aan het leren. Dan is het maken van een quiz een leuke manier om elkaar te overhoren. Dit kan bij alle vakken.
Neem een woord van 7 letters, bijvoorbeeld WEEKEND.
Bedenk terwijl je aan het leren bent op een los blaadje 7 vragen, en schrijf er drie mogelijke antwoorden achter, elk voorzien van een hoofdletter.
Als de 7 vragen goed beantwoord worden vormen de bijbehorende letters het woord.

Goed nabespreken van de fouten is extra leerzaam!

1. Hoeveel grensvlakken heeft een kubus?
a) vier (A)
b) vijf (N)
c) zes (W)

2. Hoe heet een driehoek met één rechte hoek?
a) rechte driehoek (O)
b) rechthoek (S)
c) rechthoekige driehoek (E)

3. Hoe heet een ruimtefiguur die als grensvlakken zes rechthoeken heeft?
a) balk (E)
b) rechthoek (L)
c) kubus (N)

4. Een prisma kan bestaan uit twee dezelfde driehoeken en drie rechthoeken.
a) waar (K)
b) niet waar (I)
c) dit is een piramide (G)

5. Een vierzijdige piramide heeft:
a) vijf grensvlakken (E)
b) vier grensvlakken (F)
c) acht grensvlakken (O)

6. Het aantal ribben van een kubus is:
a) vier (L)
b) acht (M)
c) twaalf  (N)

7. Een euromunt is geen cilinder.*
a) waar (E)
b) niet waar  (D)

Zo'n vraag met geen of niet erin is extra lastig!

Rekentoets tips

In deze maand wordt het menens met de Rekentoets, het verplichte examenonderdeel voor 4VMBO.
Alle leerlingen hebben rekenlessen gevolgd om de rekenvaardigheden bij te houden en te vergroten, Waar nodig krijgen ze RT.
Vorig jaar kon er al met de Pilot Rekentoets geoefend worden; sommige leerlingen hebben de toets toen zelfs al behaald. Voor de anderen is er na veel rekenlessen en oefenen opnieuw een kans om te laten zien hoe goed ze kunnen rekenen.

plezier in rekenen: rekencarrousel brugklas 2013

Onze ervaring met de toets heeft al geleid tot de nadruk op een aantal punten:
* zorgvuldig lezen van de opdracht
* stap voor stap rekenen op kladpapier
* waar mogelijk het rekenmachientje gebruiken
* handig gebruik maken van verhoudingstabellen
* correct afronden

Studyflow heeft een poster met dergelijke tips gemaakt; te bestellen via:
support@studyflow.nl  (gratis)

Rekentoets 2014

ABC-tje als Bewijs van Leren

Heb je alle manieren van Schrijvend Leren al een keertje geprobeerd, en wil je eens met een andere bril naar de leerstof kijken? Maak dan een ABC-tje. Het lijkt makkelijk, maar het vraagt wel doorzettingsvermogen. De uitdaging is om bij minstens 23 van de letters van het alfabet een begrip te vinden in de tekst, èn om bij die 23 woorden ook een uitleg van het begrip te geven. Ik zal een voorbeeld geven met een ABC-tje over schrijvend leren.

A. Actief leren, dit betekent dat je méér doet dan alleen maar luisteren of lezen. Je gaat aan de slag met een werkvorm uit deze lijst.

B. Begrippenlijst, maak een lijst van alle nieuwe begrippen + betekenis.

C. Creativiteit past ook bij leren, in een grote tekening of poster kun je verwerken wat je allemaal weet en begrijpt.

D. Digitaal, je kunt een Bewijs van Leren ook samenstellen uit digitale onderdelen. Tekst, filmpjes en zelfgemaakte illustraties laten zien dat jij je verdiept hebt in het onderwerp.

E. Extra oefeningen of sommen, je maakt ze zelf door in een opdracht een getal, een woord of een verhaaltje te veranderen. Je laat ermee zien dat je weet waar het om gaat.

F. Foutenlijst, maak een lijst van veelgemaakte fouten, zet ernaast hoe het wel moet.

G. Goed Gereedschap = het halve werk. Het is leuk om voor schrijvend leren goed materiaal te gebruiken, prettig papier, kleur, stiften of kleurpotloden. Dat stimuleert.

H. Horloge, is altijd handig bij het indelen van je werktijd (ook in de les).

I. Ingevulde puzzel. Deze tip kreeg ik van een vroegere collega: maak een kruiswoordpuzzel met woorden uit de leerstof. Bedenk daarna de omschrijvingen van de Horizontale en Verticale woorden. Je oefent zo heel goed de omschrijvingen van nieuwe begrippen.

J. Ja maar,...... Dat is vaak het begin van een smoesje waarom je iets niet zou doen. Vermijd die twee woordjes en zeg bijvoorbeeld: Ja, dat ga ik proberen. Geef nieuwe manieren van leren een kans.

K. Kaartjes, maak kaartjes met op de ene kant een woord en de andere kant de betekenis, oefen ermee door steeds om te keren.

L. Lijstjes, het helpt om lijstjes te maken van wat je moet en wilt doen. Alleen al het ordenen geeft rust, en het wegstrepen geeft je een goed gevoel.

M. Moeten of willen? Wanneer je voor leren kiest, in plaats van je-gedwongen-voelen, ziet het er anders uit. Daar gaat dit gedichtje over.

Een wijs besluit

Wanneer er te veel dingen moeten

raak ik de weg een beetje kwijt,

struikel over m’n eigen voeten,

heb ik nooit voldoende tijd.

Dus gooi ik “moeten” overboord,

kies gewoon een ander woord,

ga een ander toontje zingen.

Voortaan wil ik al die dingen.

N. Nooit! Soms denk je: ik leer het nooit. Dan ben je even in een dip. Het helpt om dan even naar het begin van de leerstof terug te gaan, en te kijken hoe ver je al bent gekomen met leren. Dat valt vaak reuze mee.

O. Overhoren, van overhoren kun je ook de papieren bewaren; laat je ouders een paar vragen opschrijven en jij schrijft de antwoorden. Samen verbeteren!

P. PowerPoint, docenten maken weleens een PowerPoint over de leerstof. Dat kun je zelf ook. Het gaat dankzij de vele mogelijkheden best snel.

Q. Quiz, na het leren kun je een quiz bedenken voor een klasgenoot; dit kan ook met Quizbean of andere programmaatjes op de computer.

R. Raadsels geven plezier, bedenk bij een les grappige raadsels, bijvoorbeeld "Welk neefje van Donald Duck is goed in scheikunde?"(*)

S. Schrijvend Leren, dit zijn vormen van actief te leren, die beter werken dan alleen-lezen, omdat je beide hersenhelften gebruikt.

T. Test Jezelf, veel leerboeken hebben na elk hoofdstuk een zelftest die je kunt maken.

U. Uitgebreid antwoorden, docenten hebben eisen waaraan jouw antwoorden moeten voldoen, zorg dat je precies weet hoe uitgebreid jouw antwoord moet zijn.

V. Vragen bedenken, als je klaar bent met actief leren kun je als laatste nog een voorspelling proberen te doen van de vragen die je verwacht. Met wat oefening is de helft van de vragen voorspelbaar.

W. Woordweb, er zijn ook andere namen voor: begrippennet, MindMap of spin. Zet het thema in het midden van een vel papier, er omheen komen de hoofdonderwerpen, daar omheen de kleinere zaken.
Er zijn ook apps waarmee je makkelijk een MindMap kunt maken.

X. Mister X is de grote onbekende. Je kunt dit spelletje voor verschillende schoolvakken spelen. Neem een persoon uit de geschiedenis (of bij biologie een dier) in gedachten; laat anderen vragen stellen over de eigenschappen. In de vragen moeten natuurlijk begrippen voorkomen die pas geleerd zijn. Bij deze vorm van actief leren valt niet echt onder schrijvend leren, maar is eens iets anders.

Y. IJsje, maak een tekening van een ijshoorn met veel gekleurde bolletjes; in de bolletjes schrijf of teken je de belangrijkste zaken. Misschien krijg je als beloning voor het leren.... een echt ijsje.

Z. Zachte muziek, tijdens het leren mogen er niet te veel stoorzenders zijn. De geluidjes van je telefoon, meezingers, harde muziek of televisie kunnen je concentratie verminderen. Wat wel kan: zachte muziek.


(*) Kwik

Lijstjes, to do or not to do

Om rust in het hoofd te krijgen kun je de dingen die je nog wilt doen op een lijstje zetten, een to-do-lijstje.
Schrijf alles op wat je verzinnen kunt. Zet er open rondjes voor, die je dan één voor één kunt proberen te vullen. Wanneer je alles eens met een andere blik wilt bekijken maak je een not-to-do-lijstje.

Foto's uitzoeken staat regelmatig op mijn lijstje, maar je ziet: het is een klusje dat steeds wordt uitgesteld... en dat mag, want het heeft geen hoge prioriteit. De andere punten heb ik mooi weggewerkt.

Op school moet je per dag je huiswerk netjes noteren; een variant van het to-do-lijstje. De ene agenda is wat handiger dan de andere. Kies een agenda die bij jou past, niet wat plaatjes of merk betreft, maar let vooral op de schrijfruimte en de mogelijkheid er planningen in te zetten. In de periodes met veel proefwerken en S.O.'s kun je alvast de voorbereidingen inplannen, samenvattingen maken bijvoorbeeld. Zo leer je de vaardigheid plannen aan voor de toekomstige studie.
Een agenda die makkelijk opengelegd kan worden heeft mijn voorkeur. Als er geen lintje in zit, bedenk dan zelf iets waardoor je in één beweging de dag van vandaag vindt. (tijd-tip*)

To-do-lijstjes bieden mij in het werk veel steun. Thuis word ik weleens Lena Lijstje genoemd. Het maken van de lijstjes geeft me overzicht en meestal ontstaat vanzelf een plan van aanpak. Één voor één wegstrepen van de klusjes en taken laat aan het eind van een dag of week altijd wel tijd over voor leukere dingen. Beter nog: op het lijstje staan al dingen die ik leuk vind, zoals het verzinnen van een les-activiteit

Als de lijst regelmatig te lang wordt - en het niet meer lukt om alles weg te strepen - wordt het tijd voor aanpassing van je programma. Balans tussen werken, rusten en ontspannen is van grote waarde.
Vlak voor een examen is het extra moeilijk die balans te vinden; zoek dus steun in alles dat je helpt en bij iedereen die je helpen wil.

(*) binnenkort volgen meer tijd-tips op dit weblog

Zet de tijd naar jouw hand

Tijd kun je maar één keer besteden, net als geld. Dat is een reden om er zuinig mee om te gaan en waar mogelijk tijd te sparen. Doe je voordeel met onderstaande tips, speciaal in de examenperiode.
Gebruik de bespaarde tijd voor dingen die je leuk en belangrijk vindt.

1. Gebruik een horloge
Als je een horloge draagt ben je je beter bewust van de tijd.
Een analoog horloge (met wijzers en duidelijke wijzerplaat) is voor de meeste mensen het handigst, omdat je daar snel op kunt zien hoeveel tijd je nog hebt. Met een wekker of de timer van je telefoon kun je tijd slim indelen.

2. Houd je spullen op orde
Je verliest zo geen kostbare tijd met lenen van potloden of een rekenmachine. Goed gereedschap is het halve werk. Geef  in huis of in je tas alles een vast plek, dan hoef je nooit lang te zoeken. Berg spullen die je niet gebruikt weg.
Een leeslint of bladwijzer in agenda en boeken bespaart  je veel zoek-tijd.



 

 



3. Maak tijd voor leuke dingen
Zet op vaste momenten je taken op een rijtje, zodat je weet wat je nog allemaal moet en wilt doen. Dan weet je ook hoeveel vrije tijd je over hebt. Je zult verbaasd staan over wat allemaal mogelijk is. In drukke weken kun je best een paar uur vrij maken voor een film.

4. Werk rustig
Soms kun je met langzaam werken toch tijd besparen.
Door rustig na te denken over je taken maak je minder fouten en hoef je opdrachten maar één keer te doen. Goed lezen helpt.

5. De olifant van de dag
Is er iets waar je erg tegenop ziet, een moeilijke, ingewikkelde klus of een groot werkstuk? Dat wordt de olifant van de dag genoemd. Doe die klus als eerste; dan ben je daar tenminste van af. Er kan ook een olifant van de week zijn, of van het weekend.

6. Blijf uit de buurt van tijdverspillers
Probeer niet te blijven plakken aan tv-programma's waar je eigenlijk niets aan vindt. Ga in die tijd iets leukers of nuttigers doen. Beperk de tijd die je aan de social media besteedt. Laat niets of niemand jouw tijd vermorsen; wees baas over je eigen tijd.

7. Verdeel een grote klus in stukken
Opdrachten kunnen te groot of ingewikkeld zijn. Verdeel ze in overzichtelijke stukken en werk die één voor één af. Begin direct aan het eerste deel, dan heb je daar voldoening over.

 

8. Doe eens gek
Een enkele keer kun je jezelf toestaan om alle tips te vergeten; dan mag je tijd verlummelen en lekker rommel maken. Dat voelt als vakantie (*) Geniet er van!

(*) Mezelf geef ik elke dag een uur vakantie.

Vergroot je leesvaardigheid

Om te leren moet je heel veel leeswerk doen, niet alleen in boeken maar ook op beeldscherm en smartphone. Daarom is het voor iedereen nuttig de leesvaardigheid te vergoten.
Dat begint met leesplezier. Voor peuters, en kleuters en eigenlijk iedereen kan voorlezen de basis zijn voor het plezier in lezen en verhalen.

Lees wat je wilt, ga op zoek naar leuke series boeken of tijdschriften die je aanspreken.
Strips, grote letterboeken, hobbyboeken; er zijn ook boeken met speciale lettertypen voor dyslecten.

Lees overal waar het kan: als je ergens moet wachten, in een tussenuur of als je je SO eerder dan de rest van de klas af hebt. Van mij mag je ook in je bed of in bad lezen... of lekker buiten in de natuur.

Voor degenen die heel veel moeten en willen lezen is een cursus snel lezen aan te bevelen.

                                                

De kleur paars

Alles willen leerlingen van hun docent weten....  hoe oud je bent, waar je woont, of je kinderen hebt en nog veel meer. Een slimmerik vroeg me eens nadrukkelijk naar mijn lievelingskleur. Dat wilde ik best vertellen, maar om welke reden wilde hij dat weten? Het bleek een reactie op mijn eigen suggestie te zijn: maak je Bewijs van Leren mooi, en gebruik lekker veel kleur, want daar word ik blij van.

Sinds ik heb verklapt dat paars mijn lievelingskleur is vertellen leerlingen het al een paar jaar aan elkaar door. Zo makkelijk is het om je docent te plezieren: gebruik de lievelingskleur.
Voor de docent Biologie is groen een geschikte kleur, voor die van Engels maak je natuurlijk mooie vlaggetjes; bij Nederlands sierlijke hoofdletters, enz. Gebruik je fantasie!
Probeer in te spelen op de verwachtingen van je docent, of die zelfs te overtreffen.

Slimme luiheid

Oefenen is nuttig, herhalen ook. Maar soms heb je geen zin om steeds hetzelfde te doen.
Een leerling bedacht dat het wel heel handig zou zijn als we voor de veelgebruikte verhoudingstabel een stempel zouden hebben. Dat spaart tijd en energie.
Rebekka, mijn dochter, heeft op ons verzoek toen een stempel gesneden uit een grote rubber vlakgum.

De klas heeft er veel gebruik van kunnen maken.

De kopieermachine (*) kan ook uitkomst bieden, een paar voorbeelden:
teken een prachtig assenstelsel en maak een paar afdrukken,
teken een mooie kubus en gebruik de afdrukken voor alle kubusopdrachten die je moet maken,
maak een blad met voorgedrukt stappenplan.

De camera in je mobiel of tablet heeft veel handige toepassingen: Bewijs van Leren als een foto mailen, vragen of je een foto van de aantekeningen op het schoolbord mag maken.
Bedenk zelf hoe je lui & slim tegelijk kunt zijn. Reageer maar op dit bericht.

(*) Waarschuwing: dit geldt niet voor strafregels!

Handvol tips

Een snelle manier om in het kort een stukje leerstof samen te vatten is de Handvol Tips.
Pak een vel papier, teken de omtrek van je eigen hand en schrijf in elke vinger een belangrijke regel tekst. Soms kun je volstaan met de vetgedrukte woorden of titels van de paragrafen. Je moet goed uitzoeken waar het om draait!

Creatievelingen kunnen de hand versieren en op de nagels ook nog tekeningetjes maken.
En de ijverige leerling tekent meteen twee handen, die ook nog een rekenmachine of zoiets vasthouden. Sommige exemplaren zijn zo mooi geworden dat ik ze heb ingelijst.

De tips kunnen ook bestaan uit de goedbedoelde, steeds herhaalde, adviezen van je vakdocent.
Bijvoorbeeld: schrijf de berekening op, of verdeel een lastig probleem in stukken.
Het maakt natuurlijk een super-goede indruk op de docent als blijkt dat je al die tips en adviezen gehoord en onthouden hebt....

Begrippennet (mindmap)

Er zijn veel verschillende namen voor deze manier van samenvatten: mindmap, begrippennet, spin, woordweb. Telkens is het de bedoeling dat je goed de hoofd- en bijzaken opzoekt, en die in een netwerk noteert. Leerzaam en heel nuttig, want in je brein wordt informatie op ongeveer dezelfde manier opgeborgen.

Zelf tekenen en schrijven, met gebruik van kleurtjes is maar een van de manieren. Er zijn ook programma en apps die je helpen om met weinig inspanning prachtige begrippennetten te maken.
MindMap+ is een voorbeeld van zo'n app, hiermee is onderstaande mindmap gemaakt.

In het midden komt de titel, eromheen de onderdelen en steeds verder naar buiten kun je details kwijt. Er kunnen verbindingen gelegd tussen zaken die met elkaar samenhangen.

Je kunt ook een boomstructuur maken... het is maar net wat je passend vindt.
Google het woord mindmap/ afbeeldingen en je krijgt talloze voorbeelden.

Begrippenlijst

Wie moet leren voor een schoolvak heeft vaak een flink aantal nieuwe woorden of begrippen te verwerken. Leerboeken bevatten soms per hoofdstuk een begrippenlijst, die al kant en klaar is. Maar het zelf maken  van zo'n lijst is een actievere werkvorm dan het lezen van een bestaande lijst.

- ga op zoek naar de nieuwe begrippen
- schrijf ze onder elkaar
- schrijf de betekenis ernaast

Als je het wat speelser wilt maken kun je de omschrijving ook achter papieren luikjes schrijven...

Gekleurd papier  +  inzet  =  een tastbaar Bewijs van Leren 

Kennen & Kunnen

De belangrijkste vraag bij een overhoring of proefwerk is:
Wat moet ik kennen en kunnen? Als je die vraag kunt beantwoorden is de theoretische voorbereiding klaar. Dan volgt nog de praktische kant van het leren: herhalen en oefenen. Het is dus heel slim om het leren van een grotere hoeveelheid stof over meer dagen uit te smeren. Dan kun je met drie keer leren meer bereiken dan met een keer. Het is een rare bewering van een wiskunde docent maar dan is 3 x 10 minuten meer dan 30 minuten.

Na een paar keer oefenen met de vakdocent kan elke leerling een Kennen- & Kunnenlijstje maken.
De brugklasser die vorig jaar dit Bewijs van Leren maakte heeft er ook meteen Tips aan toegevoegd. Daar staan precies de dingen die ik heel vaak herhaald heb, zoals tekenen met potlood!, hele som opschrijven, en de berekening.  Over stokpaardjes gesproken...

Stokpaardje van een wiskundejuf

Over wiskunde bestaan allerlei fabeltjes; een ervan wil ik graag uit de wereld helpen. Ik hoor heel vaak van leerlingen dat je voor wiskunde nu eenmaal niet kunt leren. "Mevrouw, je snapt het of je snapt het niet...", zeggen ze dan. Dat klopt misschien wel voor bepaalde onderwerpen van ons vak, maar onvermijdelijk komt er een moment waarop leren nodig is, naast oefenen, opletten en meedoen.

Wat leerlingen leren noemen is meestal lezen in het boek, en nogmaals lezen. Ze weten wel dat wij als docenten liever hebben dat ze een actievere vorm van studeren toepassen, maar hoe doe je dat?
De afgelopen vijftien jaar heb ik, geïnspireerd door leerlingen, een aantal vormen van schrijvend leren  ontdekt. Alle vormen laat ik in het schooljaar een keer aan bod rondom toetsmomenten. Brugklassers werken er ook in de les aan, zodat ze van elkaar zien hoe je met papier, potlood, kleurpotloden, schaar en lijm een "Bewijs van Leren" kunt maken. Zo'n bewijs kun je als leerling overleggen aan docenten of ouders, die willen zien dat je hebt geleerd.

Op dit blog zal ik de werkvormen een voor een aan bod laten komen, van abc-tje tot zelf-vragen-bedenken,

En dan nog een ander fabeltje: dat talent voor wiskunde erfelijk is, en ook het ontbreken van talent voor het vak. Van deze bewering ken ik evenveel voorbeelden als tegen-voorbeelden, dus houd ik het er maar op dat talent een mooie meevaller is. Verder is succes voor een groot deel afhankelijk van inzet en doorzettingsvermogen.